Türk Kahvesi

Kahve, dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Yapılan bir diğer araştırmaya göre; dünyada petrolden sonra en çok ticareti yapılan ürün, aynı şekilde yine kahvedir. İnsanların güne dinç başlamasında önemli bir payı olan Türk kahvesi çekirdeği, mucizevi lezzeti ve aroması ile geniş kitlelerde karşılık bulur. Kahve her ne kadar Endonezya’da bir çoban tarafından tesadüfen keşfedilmiş olsa da tüm dünyada kahve üretimine en büyük katkıyı sunan ülke Brezilya’dır. Bu ülkeyi sırasıyla Vietnam, Kolombiya gibi ülkeler izler.

Çevremizde bulunan insanların birçoğu günde en az bir kere de olsa kahve içmekten büyük zevk alır. Hatta kahve tüketimi bir kısım insanlar için basit bir zevkten öte bir tutku halindedir. Türk kahvesi faydaları arasında özellikle zihinsel aktiviteleri güçlendirmek ve günün stresinin atılmasına katkı sağlamak, öncelikli olarak sayılabilir. Kahvenin dinç tutma etkisi bilimsel olarak da kanıtlanmıştır. Yoğun şekilde tüketilen Türk kahvesi, sosyal ve kültürel ortamların oluşmasında da önemli bir etkiye sahiptir. Peki, Türk kahvesi nedir ve Türk kahvesi nereden gelir? Bu önemli soruların cevaplarına daha yakından göz atalım.

Türk Kahvesi Tarihi

Türk kahvesi, Osmanlı Devleti’nden günümüze, Anadolu halkının oldukça yaygın olarak tükettiği bir türdür. Onu farklı kılan esas nokta; pişirme yöntemi, öğütülme şekli ve sunumudur. Türk kahvesi, çok sevilen, geleneksel bir içecek olarak kabul görür. Türk kültürünün deyim yerindeyse sembol içeceklerinden birisi olan Türk kahvesi, dünyada telvesi ile ikram edilen tek kahve türüdür. Yemek sonrası rahatlamanın, sohbetlerin ya da iş anlaşmalarının vazgeçilmez parçalarından biri olan Türk kahvesinin tarihi çok eskilere dayansa da Osmanlı mutfağına girmesi ile beraber Anadolu’da yaygınlaştığı görülür. Hatta kahve, kültürümüzde o kadar derin bir yer işgal etmiştir ki; kahvaltı ve öğle yemeği arasında kahve tüketmek gelenek haline geldiğinden sabah tüketilen öğüne, “kahvaltı” yani kahveden önceki yemek ismi verilmiştir.

Türk kahvesi telve ile ikram edildiğinden dünyada ismi "gelecekten haber veren kahve türü" olarak da anılır. Yani şu anda dünyada fal bakılan tek kahve türü Türk kahvesidir. Kahve içildikten sonra fincan ters çevrilerek kapatılır. Soğuduktan sonra ise bazı kişiler gelecekle ilgili rivayetlerde bulunur. Türk toplumunda gelenek haline gelmiş kahve ortamlarından birisi de kız isteme merasimleridir. Türk kahvesi 2013 yılında UNESCO tarafından “Somut Olmayan Kültürel Miras” listesine dahil edilmiştir.

Türk Kahvesi Çeşitleri Nelerdir?

Türk kahvesinin yaygın hale gelmesi ile birlikte farklı damak tatlarına hitap edecek şekilde çeşitlenmiştir. Her yöreye ait farklı pişirme metotları sayesinde söz konusu çeşitler ortaya çıkmıştır. Pişirilme yöntemlerinin yanında içerisine konulan aromalar da kahvenin çeşitlenme sebepleri arasındadır. Bu kapsamda ülkemizde yaygın olarak tercih edilen kahve çeşitlerini aşağıda bulabilirsiniz.

Dibek Kahvesi: "Dibek" ismi, kahvenin pişirilme yönteminden değil, dibekte dövülmesinden kaynaklanır. Klasik Türk kahvesi, değirmende öğütülür; fakat bu kahve türü tamamen dibekte dövülür. Son derece hafif bir kahve türü olması ile ön plana çıkar.

Menengiç Kahvesi: Söz konusu kahve, kafein içermeyen Türk kahvesi türlerinden birisidir. Halk arasında adı "Çedene kahvesi" olarak da bilinir. 

Cilveli Kahve: Bu kahve türü eski dönemlerde kız isteme merasimlerinde kullanılan kahve türleri arasında sayılır. Klasik Türk kahvesinin üzerine badem kırıntıları dökülerek ikram edilir, kahve ile birlikte bademler de tüketilir.

Mırra: Türk kahvesi türlerinin en sert ve yavaş içilen türüdür. Arap kültüründe yaygın olan bu çeşit, özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaygın olarak tüketilir.

Sütlü Türk Kahvesi: Klasik Türk kahvesinin içerisine süt eklenerek yapılan bir kahve çeşididir. Kahvenin sertliği, süt ile azaltılır. Son dönemde neredeyse tüm kafeler, menüsüne sütlü Türk kahvesi eklemiştir.

Süvari Kahvesi: Çay bardağı ile ikram edilen ve oldukça sert olan bu Türk kahvesi çeşidi, Adana ve çevresinde yaygındır. Bu bölgede "Adana gar kahvesi" olarak da bilinir.

Kervansaray Kahve: Özellikle Adıyaman yöresinde tercih edilen bir Türk kahvesi türüdür. İçerisinde damla sakızı, krema, keçiboynuzu, salep ve kahve bulunur. Kimi kesimlere göre en iyi Türk kahvesi olarak da anılır.

Tatar Kahvesi: Türk kahvesinin üzerine bir kaşık kaymak konulması ile sunumu yapılan bu kahve çeşidi adından da anlaşılacağı gibi özellikle Tatarlar tarafından tüketilir.

Türk Kahvesi Nasıl Yapılır?

Türk kahvesi tarifi, uzun yıllardan bu yana gelenekselliğe uygun şekilde nesilden nesle aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Türk kahvesi yapımı konusunda bazı ufak farklılıklar olsa da standart olarak kabul gören bir tariften söz etmek mümkündür.

Türk kahvesi için öncelikle cezve içerisine; iki fincan su, bir adet kesme şeker (az şekerli için bir, orta için 2, çok şekerli için 3 şeker) ve iki tatlı kaşığı kahve eklenerek karıştırılır. Kahvenin bol köpüklü elde edilmesi için mümkün olduğu kadar kısık ateşte pişirilmesi gerekir. İlk köpük oluştuktan sonra cezvedeki köpük fincanlara aktarılır. Sonra tekrar kısık ateşe koyularak bir taşım süresi daha kaynatılır. Cezvenin üzerindeki köpük tekrar fincanlara alınır. Cezve içerisinde kalan asıl kahve de fincanlara eşit şekilde dağıtılır. Bir fincan sade Türk kahvesi kalori oranı 7 kcal’dir. Bulunduğunuz her ortamda bu gelenekselleşmiş lezzeti kolayca tadabilirsiniz.